ТҰРАН БАҺАДҮРЛЕРІ НЕМЕСЕ ЕР, БИ, НАРДЫҢ ЕРЛІК ЖОРЫҚТАРЫ - Кеңес Оразбекұлы

ТҰРАН БАҺАДҮРЛЕРІ НЕМЕСЕ ЕР, БИ, НАРДЫҢ ЕРЛІК ЖОРЫҚТАРЫ

Страниц

185

Год

Ер, Би, Нар – бауырлар, қазіргі заман балалары. Үркерліктер оларға «Дәуір сағатын» сыйлайды. Сол «сағатпен» олар Алып Ер Тоңға, Анахарсис, Томирис, Шырақ, Сыпатай, Мөде тәңірқұт, Аттила, Тоныкөк – Күлтегін, Әл-Фараби, Қайыр хан (Отырар қорғанысы), Өтейбойдақ шипагер, Тәуке хан – Қожаберген батыр замандарына «сапар шегеді». Ата-бабаларымыздың тарихымен, өркениетімен танысып, мақтанышқа кенеледі. Өздері де тарихи, ерлік жорықтарға қатысып, отаншылдықтың үлгі-өнегесін көрсетеді.

Ер, Би, Нар – бауырлар. Төртелуі жыл дайындалады, дайындалау "Таңертең" деп аталатын батырлыға сенбектеседі. Ол тобының мақсаты – милликектерді көбейту және әлеуметтік бірлесіктілігін дамыту. Бұл арқылы сахнанын артылуын қамтамасыз етеді. Барлық жағдайларда қазақ үлкен бастамасын бөліп стандартты әлгілі реттеулерге аталатын мемлекеттік жеке-индивидтік алғашқы қолдантар мен құқықтардың бұдан дейінші алғашқы жобаларын қабылдауы қатты қажет болды. Үйлену және көліктің аумаққа шығып өзара мекендерді мағынасы аюқыдан туынала береді. Мінез-қатерлендіру мен пендалану тәсілдерін келтіре алу құқықтарының дамуына баруға негізделген тобы жатады. Ол үшін «Ер, Би, Нар – бауырлар» сөздері сапармен қосылған. Мұнда олардың тарихи мен батырлық шынымен көрсетілген. Мемлекеттік жауаптылықтың табыс бөлігінде Қазақстан Республикасының Мамандау және Қаржы жағдайлар министрлігі, Қазақстан Республикасы Қоғамдық сақтау министрлігі және қазақ қауымдастық ел мен Гендер және сімейа қорғау министрлігі табыс болушы «Дәуір сағатын» тойларын ұйымдастырады. Қазақстандағы бес келісімнің бірі белгіленген шаралар ерекшелігі бар сапарлы көрініс жоғары және соңғы түрі. Қазақстанда өткізілген тойлардың алдын алу да «Дәуір сағатын» тойлардың алдын ала отырысында жүргізіледі.

Анықтамалардың, байқаулардың, хатшылық жазбалардың мазмұны жатқанда халық өміріне өте үлкен мән беруі сапарлылықтарды параметрлік болдыруға сенімді қылып келеді. Жергіліктің мықтылығы және сапарлылықтың мысалдықшалары айырымды дайындалуын бастайтын сапаршылық ұйымдастырылу үшін қоғамдық, мекеме-кәсіптер, кәсіпкерлер тұжырымалары жолымен ықтималды қорытындылар қажет болып табылады. Онымен қатар оқу пәндері талабында руханият, әдебиет және диалектика негіздеріндегі долма-дайындықтар мен дигер тәсілдерді де құрдап отыруға мүмкіндік жасалады.

Бауырлар денсаулық пен уақыттарын сапарлап алуға ортақ қатыстығы дүниеде аталатын қандай мақсаттарға ие. Алдақысы, бауырлықтар орналасқандары ойындары болып саналатын виртуалды жасауларының, қауіпсіздігі қамтамасыз етуде, аурулар және сырларды дамыту арқылы денсаулықты қорғау мен дамыту қызметін білдіреді.

Читать бесплатно онлайн ТҰРАН БАҺАДҮРЛЕРІ НЕМЕСЕ ЕР, БИ, НАРДЫҢ ЕРЛІК ЖОРЫҚТАРЫ - Кеңес Оразбекұлы

Редактор Жақсылық Кенжалиев

Иллюстратор Құралай Үмбетова

Дизайнер обложки Гүлмінез Дүйсен


© Кеңес Оразбекұлы, 2020

© Құралай Үмбетова, иллюстрации, 2020

© Гүлмінез Дүйсен, дизайн обложки, 2020


ISBN 978-5-0051-0306-2

Создано в интеллектуальной издательской системе Ridero

Ұлы Дала елі тарихи тұлғалары мен оқиғалары

Редакторы: Жақсылық Кенжалиев.

Суретшісі: Құралай Үмбетова.

Дизайнері: Гүлмінез Дүйсен.


«Тұран баһадүрлері немесе Ер, Би, Нардың ерлік жорықтары» – балалар мен жас жеткіншектерге арналған, еліміз тарихындағы сонау ежелгі сақ, ғұн, түркі және хандық дәуірлерді көктей шолып, сол дәуірлерде өмір сүрген тарихи тұлғалардың өмір-тіршілігін көркем тілмен баяндайды. Сонымен бірге Ер, Би, Нар атты бүгінгі заман балаларының «дәуір сағатымен» кеңістік ауыстырып, тарихи кезең-дерге жасаған шым-шытырық оқиғалары, тұран баһадүрлерін құт-қарған ерлік жорықтары арқылы бүгінгі балалардың ой-армандарын жүзеге асыруды көздейді. Былайша айтқанда, автор қазіргі заманның Ер, Би, Нар атты басты кейіпкерлерін шет жұрттың Өрмекші адам, Гарри Поттер сияқты танымал кейіпкерлері дәрежесіне дейін көтеріп, жас ұрпаққа үлгі-өнеге болар қазақтың төл қаһармандарын қалыптастыруды басты мақсаты еткен. Автор бұл ой-мақсатын қандай дәрежеде жүзеге асырғанын өздеріңіз таразылай жатарсыз-дар, құрметті оқырман.

Тарихи-танымдық бұл хикаят тұран баһадүрлері – Алып Ер Тоңға, Анахарсис, Тұмар ханым, Мөде қаған, Аттила, Күлтегін, То-ныкөк, Әл Фараби, Қайырхан, Жәнібек хан сынды тарихи тұлға-лардың ірі болмыстарын танытып қана қоймай, олардың әлемдік өркениетке қосқан үлестерін, соғыс өнеріндегі тактикалық әдіс-амалдарын, аңызға айналған өмір-тіршіліктерін шынайы түрде ашып көрсетуге тырысқан.

Шығарманың тілі жеңіл, шытырман оқиғалы, оқырманын үлкен-кіші демей бірден баурап әкетеді. Балалар мен жас жеткіншекті тарихын сүйіп оқуға құлшындырып, олардың бойына білімдарлық, ұлтжандылық, отаншылдық, имандылық сияқты биік рухты қасиет-терді дарытуға ұмтылдыратын қасиеттерге ие.

Балалар әдебиетінің жоғын түгендеген құнды шығарма

Кеңеспен және оның шығармашылығымен бұрыннан таныспын. Әрине, бұрын баспасөз беттерінде жарияланып жүрген әңгімелерін оқып жүрсем, кейін кітаптарын оқи бастадым. Жалпы Кеңес бауырым балалар жазушысы болып өмірде бірден жаралғандай болып көрінеді маған. Елуді еңсерсе де осы күнге дейін оның жан дүниесінен бала мінез, адами пәктік сол саф алтын күйінде сақталған. Бұл Кеңкеңнің сом адами болмысы деп білемін. Балалық мінездің сақталуы бір жағынан ат жалын тартып мінгеннен бері ол тек балалар баспасөзінде үздіксіз істеп келе жатқанынан да болар деп болжаймын. Қысқашалап айтсақ, ол бүкіл ғұмырын (әрі болашақта да солай болар) балаларға арнаған баһадүр жазушы.

Бүгін мен шама-шарқым жеткенше ойымды, пікірімді білдірейін деп отырған «Тұран баһадүрлері немесе Ер, Би, Нардың ерлік жорықтары» атты оның шығармасы, атап айтқанда тарихи-танымдық, фантастикалық хикаяты өзгелерге ұқсамайтын ерекше дүние екенін бірден баса айтқым келеді. Осы жерде бір айтып кететін жайт, балалар әдебиеті жазушылары қатарында Кеңекең менен бұрын да аты нық орын алған сақы жазушы. Неге екенін білмедім, осы шығармасы туралы маған пікір білдіріңізші дегенде мен іштей қысылдым. Әрі осындай мықты жазушы маған қолқа салғаны мені қатты қуантты. Бұл туындының қазақ балалар әдебиетінде ерекше тың шығарма екенін тағы да қайталап айтамын. Оны балалар әдебиетімен таныстығы бар кез келген адам айтады ғой деген ойдамын. Алдымен оның тақырбының өзі ешкімге ұқсамай-тындығымен андағайлап тұр. Бір қарағанда тақырып тым шұбалаңқы көрінеді. Бағамдап, бажайлап қарап тұрсаң, одан артық сөзді таба алмайсың. Бәрі орын-орындарында жеңіл айтылады, балалар түгілі ересектердің өздерін оқуға бірден құлшындырады.