Агульная славянская гісторыя. Навуковыя даследаванні

Автор

Страниц

35

Год

—

Книга "Старажытныя вераванні славян" Андрэя Тіхаміраўская рассказывает о периоде становления Русского государства и предыдущих событиях, которые являются одними из наименее изученных страниц истории. Автор отмечает, что источники, описывающие того времени, представлены очень бедно и в основном в выкладке Византийских летописцев, которые описывали события иногда предвзято и противоречиво. Славян, в основном, византийцев интересовали как беспокойные, воинственные соседи, они не особенно интересовались их культурой, бытом и обычаями. Поэтому для изучения истории Древней Руси и язычества, как ее неотъемлемой части, использовались преимущественно археологические и этнографические исследования.

Язычество прошло сложный многовековой путь от архаических, примитивных верований древнего человека к государственной "княжеской" религии Киевской Руси до 9 века. К этому времени язычество обогатилось сложными обрядами (можно выделить обряд похоронения, в котором сосредоточились многие представления язычников о мире), выраженной иерархией божеств (создание пантеона) и оказывало большое влияние на культуру и быт древних славян.

Язычество привлекает к себе любого любопытного человека не только таинственными, иногда непонятными обрядами, не только забытыми, ушедшими в века и изъятых из недр земли, памятниками культуры, но и пахами древнего леса, безграничными речными долинами, мужеством древних охотников и первопроходцев. Именно язычество помогало древнему человеку противостоять неизвестной и враждебной стихии, делая мир ближе и понятнее.

Этнографические исследования показывают странную живучесть многих представлений о мире, которые славяне перенесли даже в христианство. Этнографов удивляет и народная память: в некоторых преданиях упоминаются даже вымершие волаты - мамонты "пачвары хоботистые".

После принятия христианства на Руси язычество стало подвергаться гонениям, но не так просто оказалось вытравить из души народа верования, которые складывались веками. Христианизация Руси продолжалась несколько веков, в результате русское православие, по крайней мере, в народном представлении, изменилось.

Читать бесплатно онлайн Агульная славянская гісторыя. Навуковыя даследаванні - Андрэй Тіхаміраў

ISBN 978-5-4498-4395-1

Создано в интеллектуальной издательской системе Ridero

Старажытныя вераванні славян

Перыяд станаўлення Рускай дзяржаўнасці і падзеі папярэднія гэтаму з'яўляюцца аднымі з найменш вывучанымі старонкамі гісторыі. Пісьмовыя крыніцы, якія апавядаюць пра тыя часы, прадстаўленыя вельмі бедна, у асноўным, у выкладзе Візантыйская летапісцаў, якія апісвалі падзеі, часам, тэндэнцыйна і супярэчліва. Вядома, візантыйцаў займалі славяне, галоўным чынам, як неспакойныя, ваяўнічыя суседзі і яны не асабліва цікавіліся іх культурай, побытам і норавамі. Таму для вывучэння гісторыі Старажытнай Русі і паганства, як яе неад'емнай часткі, выкарыстоўваліся, у асноўным, археалагічныя і этнаграфічныя даследаванні.

Паганства прайшло складаны шматвяковы шлях ад архаічных, прымітыўных вераванняў старажытнага чалавека да дзяржаўнай «княжацкай» рэлігіі Кіеўскай Русі да 9 стагоддзю. Да гэтага часу паганства ўзбагацілася складанымі абрадамі (можна вылучыць абрад пахавання, у якім сканцэнтраваліся многія прадстаўлення язычнікаў пра свет), выразнай іерархіяй бажаствоў (стварэнне пантэона) і мела вялікі ўплыў на культуру і побыт старажытных славян.

Паганства прыцягвае да сябе любога дапытлівага чалавека не толькі таямнічымі, часам незразумелымі абрадамі, не толькі забытымі, які адышоў у стагоддзя і вынятай з нетраў зямлі, помнікамі культуры, але і пахам старажытнага лесу, бязмежнымі рачнымі далінамі, мужнасцю старажытных паляўнічых і першапраходцаў. Менавіта паганства дапамагала старажытнаму чалавеку супрацьстаяць невядомай і варожай стыхіі, робячы свет бліжэй і больш зразумела.

Этнаграфічныя даследаванні паказваюць дзіўную жывучасць многіх уяўленняў аб свеце, якія славяне перанеслі нават у хрысціянства. Здзіўляе этнографаў і народная памяць: у некаторых паданнях згадваюцца нават вымерлыя волаты – маманты «пачвары хоботистые».

Пасля прыняцця хрысціянства на Русі паганства стала падвяргацца ганенням, але не так проста аказалася вытруціць з душы народа вераванні, якія складваліся стагоддзямі. Хрысціянізацыя Русі працягвалася некалькі стагоддзяў, у выніку рускае праваслаўе, па меншай меры ў народным уяўленні, ператварылася ў сімбіёз Візантыйскага хрысціянства і Славянскага паганства. Многія хрысціянскія святы сыходзяць сваімі каранямі ў паганства. Напрыклад, дзень святых Барыса і Глеба (2 траўня) супадаў з паганскім святам першых парасткаў.

Паганства Усходніх Славянаў – велізарны культурны пласт, які ўяўляе цікавасць для гісторыкаў, этнографаў і мастацтвазнаўцаў. Цяжка пераацаніць яго ўплыў на далейшы лёс Рускай дзяржавы.

У цяперашні час у славянскіх рэспубліках былога СССР доля славян складае ад 85% да 98%. Аднак такое становішча склалася адносна нядаўна. На світанку нашай эры толькі паўночны захад Украіны ўваходзіў у арэал рассялення старажытных славян. Па меры асваення новых земляў, продкі рускіх, украінцаў і беларусаў змешваліся з мясцовымі народамі, убіраючы ў сябе іх культуру і звычаі. Таму асабліва важна ўлічваць вялікую ролю неславянскіх народаў у станаўленні Старажытнарускай дзяржавы.

«Паганства», як вядома, – вельмі нявызначаны тэрмін, які ўзнік у царкоўным асяроддзі для абазначэння ўсяго нехрысціянскага, дахрысціянскага. Гэтым тэрмінам павінны былі пакрывацца самыя разнастайныя і рознага гістарычнага ўзроўню рэлігійныя праявы: і міфы антычнага свету, і ўяўленні першабытных плямёнаў, і дахрысціянскія вераванні славян, фінаў, германцаў, кельтаў або домусульманская рэлігія татар.

Продолжить чтение

Вам может понравиться: